نظارت از انتخابات پارلمانی 1397

در پایان از حکومت افغانستان خصوصا کمیسیون مستقل انتخابات تقاضا داریم که با برگزاری انتخابات شفاف در تقویت دموکراسی و صلح در کشور نقش بگیرند. چنانچه انتخابات به صورت شفاف برگزار نگردد و اعتبار این نهاد ملی دوباره خدشه دار شود، دولت و کمیسیون مستقل انتخابات باید جوابگوی وضعیت باشند.

بررسی جریان انتخابات به صورت کلی

انتخابات ولسی جرگه در 28 میزان 1397 در افغانستان برگزار گردید. ملیونها شهروند افغانستان با حضور پر شور در انتخابات باز هم حماسه آفریدند و مسئولیت شان را درست انجام دادند. اما مدیریت انتخابات از سوی کمیسیون مستقل انتخابات به شکل قناعت بخش انجام نگرفت. رهبری کمیسیون انتخابات در برگزاری انتخابات قناعت بخش ضعیف و ناتوان بود. طبق گزارش ها تا پایان روز اول انتخابات پارلمانی افغانستان؛ ‘سه میلیون’ نفر رای دادند. یافته های موسسه دموکراسی و توسعه افغانستان از 22 ولایت کشور که توسط ناظرین اش تهیه شده است به قرار ذیل می باشد. این یافته ها از شروع انتخابات الی ساعت 7 شب 28 میزان 1397 را شامل می شود:

1. باز بودن مراکز رایدهی: بر اساس گزارشهای ناظرین از ولایات و ولسوالیها به تعداد 386 مرکز رآی دهی در ولایات کابل، غور، تخار، سرپل، بدخشان، بادغیس، هلمند، پکتیکا، هرات و کندز بسته بوده است. تعداد زیادی از مراکز در کابل و ولایات بعد از ساعت 1 بعد از ظهر فعال شدند. در اکثر نقاط کابل و ولایات مراکز رای دهی در ساعت معین باز و فعال نشدند.
2. امنیت انتخابات: نیروهای امنیتی در تامین امنیت مراکز رای دهی فعال بودند. در بعضی از مراکز رای دهی نیروهای امنیتی در امور انتخابات دخالت داشتند و با ناظرین و رای دهنده گان برخورد داشتند.
3. در نزدیکی چندین مرکز رآی در کابل مربوطات نواحی 16،15، 12، 10، 9 و 6 و 17 انفجار صورت گرفت همچنین در ولسوالی سروبی درگیری صورت گرفت. در ولايت ارزگان، ولسوالی دهراود و ترینکوت از طرف مخالفین راکت فیر شد. در ولایت زابل ولسوالی ترنک و جلدک نیز انفجار گزارش شده است. در لوگر، ولسوالی برکی و چرخ و پل علم نیز درگیری مسلحانه گزارش گردیده است. در ولایت دایکندی، ولسوالی نو میش، منطقه سیاه شاخ و سنگ نتگ نیز درگیری مسلحانه گزارش شده است. در ولایت میدان وردک، ولسوالی نرخ ، میدان شهر و سید آباد نیز درگیری مسلحانه صورت گرفته. در ولایت پروان، ولسوالی‎های غوربند و چاریکار نیز نا امنی گزار ش گردیده. در ولایت نیمروز، ولسوالی چار برجک نیز در گیری مسلحانه گزارش شده است.
4. لیست رای دهنده گان: لیست رای دهنده گان در اکثریت قریب به اتفاق مراکز رآی دهی در بیرون مرکز نصب نشده بود و این لیست را در اختیار ناظرین قرار ندادند. فقط در چند مرکز انگشست شمار در کابل این لیست نصب شده بود. نام تعداد زیادی از رآی دهنده گان که قبلا ثبت نام کرده بودند در لیست موجود نبود. در بعضی از مراکز لیست رآی دهنده گان را مطابق حروف الفبا ترتیب داده بودند که کار را آسان می نمود. تعداد زیادی از واجدین شرایط رای دهی که قبلا ثبت نام کرده بودند به علت پیدا نشدن نام شان از رای دادن محروم شدند. بعد از ساعت 2 بعد از ظهر طرز العمل جدید از طرف کمیسیون ابلاغ گردید که زمینه رای دهی برای کسانی که نام شان در لیست شامل نبود را فراهم می ساخت.
5. وسایل بایومتریک: در اکثر مراکز رای دهی وسایل بایو متریک وجود داشت. اکثر کارمندان کمیسیون انتخابات روش استفاده از وسیله بایومتریک را بلد نبودند. اکثر کسانی که مسئولیت بایومتریک رای دهنده گان را به عهده داشتند، کارت کمیسیون انتخابات را با خود نداشتند. در تعدادی از مراکز چارج این وسایل خلاص شده بود و برق هم نبود. در بعضی از مراکز این وسیله خراب شده بود. استفاده از سیستم بایو متریک زمان رای دهی را طولانی ساخته بود.
6. کمیسیون مستقل انتخابات: کارمندان کمیسیون انتخابات در بعضی از مراکز رای دهی نا وقت به محل آمدند. در بعضی از مراکز رای دهی کارمندان کمیسیون انتخابات غیر حاضر بودند. برخورد کارمندان کمیسیون با مراجعین و ناظرین خوب بود. ولی اکثرشان به درستی آموزش ندیدیه بودند. بعضی از کارمندان کمیسیون به نفع کاندیدای خاصی فعالیت می کرند. در بعضی از مراکز کارمندان کمیسیون از فلم برداری و عکاسی توسط ناظرین ممانعت می کردند.
7. کمیسیون شکایات انتخاباتی: در بیشتر از 65% مراکز رای دهی نماینده کمیسیون شکایات انتخاباتی حضور نداشت.
8. کمپاین کاندیدا در مراکز رای دهی: در بعضی از مراکز کارتهای کاندیدا در غرفه رای دهی وجود داشت. در نزدیکی اکثر مراکز رای دهی عکس کاندیدا نصب شده بود. بعضی از وکلای گذر در محل رای دهی به نفع کاندید مشخص کمپاین می کردند.
9. رنگ انگشت: رنگ انگشت در اکثر مراکز رای دهی وجود داشت و درست کار می کرد. در بعضی از مراکز از عدم رنگ کردن انگشتها نیز گزارش رسیده است.
10. ناظرین/مشاهدین: تعداد ناظرین/مشاهدین کاندیدا در هر مرکز زیاد بود. ناظرین نهادهای ملی و بین المللی در اکثر مراکز رای دهی حضور نداشتند. بعضی از ناظرین و مشاهدین به نفع کاندید مشخص کمپاین می کردند.

حضور مردم از نظر کمی در انتخابات متوسط بود و اکثر شهروندان که کارت رای دهی داشتند با اشتیاق در انتخابات شرکت کرند. مدیریت و رهبری کمیسیون انتخابات در برگزاری انتخابات سالم و عادلانه قناعت بخش نبود. از نهادهای مربوطه تقاضا داریم تا با متخلفین و متقلبین برخورد جدی نموده و موارد متذکره را پیگیری نمایند.

موارد تخطی و تقلب های انتخاباتی که از طرف موسسه دموکراسی و توسعه افغانستان ثبت شده است به کمیسیون شکایات انتخاباتی سپرده می شود.

کمیسیون مستقل انتخابات

مطابق ماده 156 قانون اساسی افغانستان،‌ کمیسیون مستقل انتخابات تنها مسئول اداره و مدیریت انتخابات و رفراندم ها در کشور است و مستقل می باشد. اداره دارالانشاء کمیسیون مستقل انتخابات،‌ بدنه اجرایی کمیسیون است که مسئولیت تطبیق و اجرا و عملیاتی ساختن جریان انتخاباتی را بر اساس اصول و چهارچوب تعین شده توسط کمیسیون مستقل انتخابات را بر عهده دارد. بدنه اجرایی کمیسیون مستقل انتخابات توسط رئیس دارالانشاء کمیسیون مستقل انتخابات که توسط رئیس جمهور از میان متخصصین و نخبه گان گماشته می شود رهبری و هدایت می گردد. بدنه مدیریتی کمیسیون در برگیرنده رئیس دارالانشاء و دو معاون در بخش اداری و عملیاتی می باشد که وظایف روزمره و ساختار داخلی ادراه را تنظیم و مشخص می نمایند. کمیسیون مستقل انتخابات و بخش دارالانشاء آن تمامی فعالیت ها را توسط اداره مرکزی آن در کابل و دفاتر 34 گانه آن در ولایات اجرا می نماید.

مشارکت

میزان مشارکت مختلط بود. در شهرهای بزرگ و بسیاری از مراکز ولایات، مشارکت مردم خوب گزارش شده است. ویدیوها در شبکه های اجتماعی در کابل، هرات، میمنه، جلال آباد، لشکرگاه و گردیز وهمچنان ولسوالی هایی مانند انجیل و گذره ولایت هرات،بتیکوت در نزدیکی شهر جلال آباد و ولایت پنجشیردر کل، صف های طولانی رای دهندگان از مردان و زنان را نشان می دهند. کارمندان ناظران موسسه دموکراسی و توسعه افغانستان مشارکت خوب مردم را در شهرو ولسوالی های همجوار هرات و مزار شریف تائید نمودند. در بعضی جاها مانند مناطق هزاره-نشین درغرب کابل و بعضی مناطق تاجک-نشین درخیرخانه، مشارکت مردم بسیار چشم گیر بوده است. رای دهندگان به مؤسسه دموکراسی و توسعه افغانستان، گزارش نموده اند دریک محل رای دهی درخیرخانه، سه تن از کاندیدان به رای دهندگان پول توزیع نموده و تعداد ناظران”بیشتر از رای دهندگان” است. دریک مرکز در شهر نیلی، مؤسسه دموکراسی و توسعه افغانستان ملاحظه کرده است که ۵۰۰ تن ازرای دهنده گان ساعت ۶:۳۰ صبح صف کشیده بودند. درشهر مزارشریف اوایل صبح مشارکت مردم خوب بود و تاظهر کاهش یافت. در مناطق دیگر تعداد رای دهندگان محدود بود، در یک مرکز رای دهی در شهر شرنه پکتیکا، تنها یک زن از مجموع ۲۵زن ثبت شده، صبح روز انتخابات رای داد. در بسیاری از مناطق، رای دهندگان زودتر از زمان تعین شده یا سروقت به مراکز رای دهی رسیده بودند، امابه دلیل عدم آمادگی کمیسیون مستقل انتخابات منتظر آغاز روندبوده و بالنتیجه خشم میان جمعیت درحال افزایش بود. درولسوالی قره باغ واقع در شمال کابل رای دهندگان معترض شاهراه کابل-پروان را به دلیل نرسیدن مواد انتخاباتی با حریق نمودن تایرها مسدود نمودند. یکی از مقامات دولتی در گفتگو با ناظر مؤسسه دموکراسی و توسعه افغانستان، که نخواست ازش نام برده شود، با دور زدن بی نظمی ها گفت، “مشکلات جزئی” بوده تنها این که کارمندان کمیسیون ناوقت به محل رسیدند.

زنان

افغانستان یکی از صد و سی کشور جهان است که در آنها نوعی سهمیه جنسیتی برای انتخابات پارلمانی در نظر گرفته است. بر اساس ماده ۸۳ قانون انتخابات این کشور مصوب سال ۲۰۰۴، بیست و هفت درصد کل کرسی‌های پارلمان افغانستان برای زنان در نظر گرفته شده یعنی ۶۸ کرسی از ۲۴۹ کرسی. در پارلمان قبلی ۶۹ کرسی را در اختیار داشتند. افغانستان از نظر درصد نمایندگان زن در پارلمان رتبه ۵۵ را در جهان دارد. انواع سهمیه جنسیتی در انتخابات پارلمانی: کشورها ممکن است از دو نوع سهمیه مختلف جنسیتی استفاده کنند. سهمیه‌های جنسیتی تعیین شده در قانون: این نوع سهمیه‌ها ممکن است در قانون اساسی و یا در قانون انتخابات یک کشور معین شده باشند. مثلا در قانون انتخابات افغانستان، ۲۷ درصد کرسی‌های پارلمان برای زنان در نظر گرفته شده است. اکثر کشورهای آمریکای لاتین، فرانسه و بلژیک هم سهمیه‌های مشابهی در قانون انتخابات‌شان تعیین کرده‌اند. بعضی از کشورها هم مانند نپال، فیلیپین و اوگاندا در قانون اساسی‌ کشورشان، سهمیه‌های جنسیتی را مشخص کرده‌اند. سهمیه‌های قانونی می‌توانند برای نامزدها یا برای تعداد کرسی‌های پارلمان در نظر گرفته شوند. سهمیه‌های جنسیتی داوطلبانه: بعضی از کشورها هم در قانون سهمیه‌ای تعیین نکردند و احزاب سیاسی به طور داوطلبانه سهمیه‌ای را برای زنان در فهرست انتخاباتی حزب‌شان در نظر می‌گیرند؛ مانند آلمان، نروژ و سوئد. اگر یک یا دو حزب اصلی یک کشور چنین سهمیه‌هایی در نظر بگیرند این می‌تواند باعث اشغال کرسی‌های بیشتری توسط زنان در پارلمان آن کشور شود. بعضی از کشورها در کنار این سهمیه‌های داوطلبانه سهمیه‌های تعیین‌شده در قانون هم دارند.

در مورد اینکه آیا سهمیه‌های جنسیتی کارساز هستند؟ باید گفت که: پاسخ این سوال ساده نیست. شکی نیست که اگر سهمیه‌های جنسیتی اجرا شوند شمار زنان در پارلمان‌ها هم بیشتر می‌شود ولی این به خودی خود تغییر چندانی ایجاد نمی‌کند. ماریانا دوارته موتزنبرگ، مسئول برنامه‌های جنسیتی اتحادیه بین‌المللی پارلمان‌ها می‌گوید: “سهمیه‌‌های جنسیتی حرکت نمادین هستند. پارلمان‌ها باید آیینه جامعه باشند. وقتی نیمی از جامعه زنان هستند باید این جمعیت در پارلمان نمود داشته باشد ولی برای اینکه تاثیر سهمیه‌ها را واقعا ببینیم فقط حضور زنان کافی نیست.” خانم موتزنبرگ می‌گوید برای آن‌که زنان در سیاست اثرگذار باشند “باید در مقام تصمیم گیری و مقام‌های تاثیرگذار هم قرار بگیرند مثلا ریاست کمیته‌های مختلف در پارلمان را برعهده داشته باشند.” در بیش از دو دهه گذشته میانگین حضور زنان در پارلمان‌ها در جهان دو برابر شده و از ۱۱ درصد به ۲۲ درصد رسیده است. بیست و سه سال پیش پنج کشوری که بیشترین نمایندگان زن را در پارلمان داشتند کشورهای اروپایی و غربی بودند، در صدر آن‌ها سوئد بود با چهل درصد نمایندگان زن. در سال ۲۰۱۸ اما رواندا با ۶۱ درصد نمایندگان زن در صدر فهرست است و چهار کشور دیگر هم از آمریکای لاتین و آفریقا هستند. با وجود همه محدودیت‌ها حضور زنان تاثیرات مثبت دارد “زنان معمولا در پارلمان‌ها به مسائلی می‌پردازند که به طور سنتی کمتر به آن‌ها پرداخته می‌شود، زاویه دیدی تازه را معرفی می‌کنند، معمولا بیشتر خواستار شفاف‌سازی در حوزه بودجه هستند و اگر زنان با هم متحد شوند، می‌توانند افکار عمومی جامعه را به مسائلی که به زنان مربوط است معطوف کنند.” سازمان ملل متحد می‌گوید پنج عنصر، بازدارنده حضور زنان در سیاست هستند: مسئولیت‌ آنها در خانه: نگاه سنتی به جایگاه و وظایف زن در خانه باعث می‌شود زنانی که شاغل هستند و به اندازه شوهران‌شان بیرون از خانه کار می‌کنند کماکان بیشتر وظایف اداره منزل را هم بر عهده بگیرند. باورهای غالب جامعه در ارتباط با جایگاه اجتماعی زنان: هنوز در بسیاری از جوامع وظیفه اصلی زنان خانه‌داری و تربیت فرزندان شناخته شده و این باعث می‌شود که زنان از ترس قضاوت شدن و جدی گرفته نشدن وارد عرصه سیاست نشوند. فقدان حمایت خانواده: تعصبات فرهنگی درباره جایگاه زنان به این معنی است که اولین مانعی که زنان با آن روبرو می‌شوند خانواده‌های‌شان است. فقدان حمایت لازم از سوی خانواده بسیاری از زنان را از ورود زنان به سیاست دلسرد می‌کند. کمبود اعتماد به نفس: سال‌ها تبعیض علیه زنان باعث شده آنان سطح تحصیلات پایین‌تر و مهارت‌های حرفه‌ای کمتر داشته باشند که باعث می‌شود اعتماد به نفس کافی برای رقابت سیاسی با مردان نداشته باشند. کمبود مالی: به گفته اتحادیه بین‌المللی پارلمان‌ها زنان به عنوان کاندیداهای مستقل شانس چندانی برای پیروزی ندارند؛ نداشتن توان مالی کافی، فقدان حمایت مالی از کمپین‌های زنان و فرهنگی که جایگاه سیاسی زنان را جدی نمی‌گیرد، باعث می‌شوند که زنان به عنوان کاندیداهای مستقل چندان موفق نشوند و برای همین مهم است که احزاب در فهرست‌های انتخاباتی‌شان سهمیه‌ای برای زنان در نظر بگیرند. ماریانا دوارته موتزنبرگ درباره حضور زنان در سیاست افغانستان می‌گوید “سهمیه‌های جنسیتی در افغانستان از این نظر موفق بوده‌اند که زنان را به پارلمان برساند اما هنوز موانع زیادی بر سر راه زنان در عرصه سیاست افغانستان و برابری جنسیتی در کشور وجود دارد.”

نکات مثبت در مدیریت انتخابات پارلمانی 1397

• اعمال تغییرات و اصلاحات قابل توجه و تاثیر گذار در قواعد و اصول انتخاباتی توسط کمیسیون و ادارات ذیربط به هدف ایجاد شفافیت بهتر وموثر تر در فرایند انتخابات.
• همکاری و هماهنگی موثر با نهاد های مدنی و ناظر در تسهیل فرایند نظارتی آنان بخ خصوص در سطح مرکز.
• تقویت و رشد آگاهی عامه در مورد انتخابات.
• همآهنگی نزدیک و موثر با نهاد های امنیتی و تامین امنیت خوب برای انتخابات.
• برگزاری انتخابات پارلمانی بجز در ولایت غزنی.

چالش های عمده در انتخابات پارلمانی 1397

سرور دانش، معاون رئیس جمهوری افغانستان، دیروز به قصد شرکت در انتخابات، وارد یکی از مراکز رای‌دهی در غرب کابل شد، او که به داشتن خویی آرام و پرهیز از پرخاش شهرت دارد، بیش از نیم ساعت منتظر ماند تا ماموران امور انتخاباتی کارشان را شروع کنند اما همچنان خبری از شروع کار نبود. آقای دانش از دستیار خود خواست به عبدالبدیع صیاد، رئیس کمیسیون انتخابات زنگ بزند، وقتی تماس برقرار شد معاون رئیس جمهوری چشم‌دیدهای خود را با رئیس کمیسیون انتخابات در میان گذاشت تا آنکه بعد از ۴۵ دقیقه انتظار، توانست رای بدهد.

مشکلات و نارسایی‌های انتخابات پارلمانی افغانستان را کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخاباتی، کمیسیون مستقل حقوق بشر و نهادهای مستقل نظارت از انتخابات نیز گزارش کرده‌اند و آقای بدیع رئیس کمیسیون انتخابات نیز به برخی از آنها اشاره و اذعان کرده است. کامیون حامل مواد انتخاباتی در ساعت سه بامداد بیست و هشتم میزان به مرکز لیسه امانی رسید. این مرکز در پشت کاخ ریاست جمهوری قرار دارد و رئیس جمهوری افغانستان برای ریختن رای خود به صندوق، به همین مرکز می‌آمد؛ اما نیروهای امنیتی به کارکنان امور انتخابات اجازه ورود به محل را ندادند. سه ساعت بعد در حوالی شش و نیم صبح، کارکنان با لوازم انتخابات وارد مرکز شدند. همین عدم هماهنگی میان نیروهای امنیتی و کمیسیون انتخابات کم و بیش در همه جای افغانستان وجود داشته است. به ویژه از این جهت نیز که مقررات شدیدی بر تردد وسایط نقیله وضع شده بود و کارمندان یا باید پیاده به مراکز حاضر می‌شدند یا با موتر/خودروهایی که دارای مجوزند. دومین مشکل ناشی از عدم حضور معلمانی بود که قرار بود به عنوان کارمندان انتخابات کار کنند. آنگونه که میرزا محمد حق‌پرست از سخنگویان کمیسیون انتخابات می‌گوید، آنها مجبور شدند با مراجعی در وزارت معارف تماس بگیرند تا از معلمان خواسته شود که بر سر کار خود حاضر شوند. این روند وقت‌گیر شد و در برخی مراکز معلمان اصلا حضور پیدا نکردند و افرادی هم که به جای هرکدام از آنان کار کرد آموزش‌های لازم را ندیده بود و این باعث تاخیری در پی تاخیر شد. آنگونه که کمیسیون انتخابات گفته است، شماری از معلمان از ترس تهدیدهای طالبان حاضر نشدند کار کنند و شماری دیگر از ترس زورمندانی که مانع حضور شان شده است. هرچند از چنین زورمندانی نامی برده نشده و گفته نشده که در کدام بخش‌های افغانستان این مشکل جدی‌تر بوده است. داکتر عبدالله عبدالله رئیس اجرایی حکومت افغانستان وقتی در کابل وارد مرکز انتخابات شد، مامور سعی کرد نام او را در میان رای‌دهندگان پیدا کند اما نتوانست ردیف “ع” را به زودی پیدا کند. سخنگوی کمیسیون انتخابات می‌گوید آنها به کارمندان در مورد شیوه یافتن اسامی رای‌دهندگان بر اساس ترتیب الفبا آموزش داده بودند اما با این حال شماری از آنان قادر به یافتن نام اشخاص نبودند و می‌گفتند نامشان در فهرست درج نشده است. میرزا محمد حق‌پرست می‌گوید آنها تمامی فهرستهای رای‌دهندگان یک مرکز را در درون یکی از صندوق‌های همان مرکز انتقال داده اند. وقتی صندوق به محل رای‌دهی که از مرکز کمی دورتر واقع شده می‌رسد و در آن فهرستی وجود ندارد، کارمندان چاره‌ای جز منتظر ماندن تا رسیدن فهرست اسامی ندارند و این امر به تاخیر در برگزاری انتخابات در آن محل می‌انجامد. فعال نبودن دستگاه‌های بایومتریک در برخی مراکز، موضوع انتقاد کمیسیون مستقل حقوق بشر، نهادهای ناظر و رای‌دهندگان بوده است. ماهیت اصلی مشکل چنین بوده که یا فرد مسئول با شیوه استفاده از آن آشنایی نداشته و یا هم دستگاه از کار افتاده بوده است.زدوده شدن رنگ مخصوص از انگشت رای‌دهندگان، مشکلی است که در انتخابات‌های گذشته هم به صورت فراگیری وجود داشت و این بار نیز کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان بروز چنین مشکلی را مایه انتقاد دانسته است.  در رابطه بااستفاده از روشهای جدید بایومتریک، زمان ثبت بایومتریک رای دهندگان که یک دقیقه پیش بینی گردیده بود –  مدت ۴الی ۸دقیقه را در برگرفت، به نظر میرسد دستگاه های شناخت رای بایومتریک به راحتی قادر به تشخیص اثر انگشت افراد نبوده، ولی اکثر دستگاه ها فعال بود و تعدادی هم که کار نمی نمود برای ترمیم یا تعویض مسترد شد. حد اقل در چهار مرکز رای دهی در شهر نیلی ولایت دایکندی، دستگاه های بایومتریک کار نمی کرد. و در مرکزرای دهی واقع در لیسه عالی سنگ موم اکثر رای دهندگان مدت دوتا سه ساعت را در صف منتظر می ماندند تا رای خود را استعمال کنند. گروه  ده نفری از ناظران کاندیدان در گفتکوبا مؤسسه دموکراسی و توسعه افغانستان بیان نمودند که روند رای دهی بسیار کند میباشد.طبق چشم دید مؤسسه دموکراسی و توسعه افغانستان، طولانی ترین مرحله رای دهی در شهر نیلی دایکندی، نه پروسه انگشتنگاری، بلکه یافتن جزئیات رای دهندگان در فهرست نام ها بود. در یک مرکزکه درآن مشکلی وجود داشت، تعداد رای دهندگان محل را ترک نموده وگفتندبعداً برخواهند گشت. در چندین مرکز رای دهی درشهر تالقان، مشکلات عدم کارایی سیستم بایومتریک وجود داشت. کارمندان کمیسیون مستقل انتخابات بیش از پنج دقیقه را بر یک رای دهنده صرف می نمودند، و یافتن نام رای دهنده در لست نام ها زمان زیادی میبرد. درچند مورد مؤسسه توسعه افغانستان مشاهده نموده که رای دهندگان از یک محل به محل دیگر برای یافتن نام های شان رفته اند. به بسیاری از مراکز، فهرست های ناقص ارسال گردیده بود و این باعث سرگردانی مردم برای یافتن نام های شان ازیک مرکز به مرکز دیگر گردید. در مزار شریف بعضی از رای دهندگان از برگه های خویش درجریان رای دهی عکس می گرفتند. شاید برای اثبات صداقت در رایدهی به فردی که طبق گفته آنها رای خود را بروی فروخته اند. یکی از ناظرین مؤسسه دموکاسی و توسعه افغانستان ازشاهجوی زابل به ما گزارش داده است که رای دهندگان از ظهر در صف های طولانی به انتظار فعال شدن دستگاه های بایومتریک ایستاده اند. در کابل در کل روند رای دهی هر فرد میان سه تا پنج دقیقه را در بر میگیرفت.

کمیسیون سمع شکایات انتخاباتی

کمیسیون مستقل سمع شکایات انتخاباتی بر اساس فصل 5 ماده 2 قانون انتخابات و ماده 20 قانون ساختار داخلی کمیسیون سمع شکایات انتخاباتی تشکیل یافته است تا شکایات واعتراضات انتخاباتی را مدیریت و رسیدگی نماید. براساس اصل استقلالیت کمیسیون،‌ این کمیسیون به صورت مستقل از کمیسیون مستقل انتخابات عمل می نماید. کمیسیون سمع شکایات انتخاباتی به تاریخ 25 نوامبر سال 2013 مجددا تاسیس گردید و به تعداد پنج نفر اعضای رهبری آن توسط رئیس جمهور بعد از معرفی آنان توسط هیات انتخاب که مشابه با شیوه انتخاب اعضای کمیسیون مستقل انتخابات شدند، معرفی و تعیین گردید. بعد از تعیین کمیشنران کمیسیون سمع شکایات و تاسیس دفتر مرکزی کمیسیون سمع شکایات در کابل، دفاتر ولایتی این کمیسیون در ماه مارچ 2014 در تمامی ولایات دایر گردید.

کمیشنران هردو کمیسیون طی یک فرایند مشارکتی توسط یک کمیته انتخاب معرفی و با تایید رئیس جمهور تعیین گردیدند. کمیته انتخاب کمیشنران، متشکل از رئیسان هردو مجلس ولسی جرگه و مشرانو جرگه، قاضی القضات،‌ رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان،‌ رئیس کمیسیون تفسیر و نظارت بر اجرای قانون و یک نفر از اعضای جامعه مدنی،‌ به تعداد 20 نفر را برای اشغال 9 کرسی کمیسیون مستقل انتخابات و 15 نفر را برای اشغال 5 کرسی کمیسیون سمع شکایات به رئیس جمهور، بعد از رای زنی و مشورت، معرفی می نمایند و رئیس جمهور نیز تعداد 9 نفر را برای کمیسیون مستقل انتخابات و تعداد 5 نفر را برای کمیسیون سمع شکایات از میان نامزدان معرفی شده تعیین می نماید. 9 نفر اعضای کمیسیون مستقل انتخابات در ماه اگست 2013 و متعاقب آن 5 نفر اعضای کمیسیون مستقل سمع شکایات در ماه نوامبر 2013 از سوی رئیس جمهور تعیین گریده و آغاز به کار نمودند. راهکار تعیین و گماشتن کمیشنران هردو کمیسیون به شکل قابل توجه از انتخابات های گذشته الی انتخابات سال 2014 به واسطه قانون انتخابات جدید که ابتدا توسط شورای ملی کشور تایید و سپس در ماه جولای 2013 توسط رئیس جمهور توشیح گردید، تغییر کرده است. تعینات قبلی کمیشنران هر دو کمیسیون قبلا فقط توسط رئیس جمهور صورت می گرفت ولی در انتخابات سال 2014 این فرایند مشارکتی شد و نهاد های اجتماعی دیگر را نیز در این تعینان سهم و مشارکت داد: هرچند باور اغلب بر آن است که هردو کمیسیون کماکان متاثر از قوه اجرائیه، در راس آن رئیس جمهور هستند ولی مشارکتی ساختن روند انتخاب کمیشنران گامی مهمی است در جهت تقویت و ارتقاء سازوکار های دموکراتیک در کشور.

امنیت انتخابات

بیشترین تلفات از کندز گزارش شد. بر اساس صحبت یک خبرنگار مقیم کندز، حدود ۳۰ نفر- غیر نظامی واعضای نیروهای امنیتی- به اثر شلیک راکت، موشک ودرگیری های پراکنده، امروزصبح دربرخی ازنقاط شهر و خارج از مرکز شهر، زخمی شده اند. دو هاوان به یک مراکز رای دهی در مرکز کندز اصابت نموده وطبق گفته مقامات در شفاخانه ولایتی کندز آمار تلفات به سه کشته افزایش یافته- که در میان کشته شده گان دو نفر ازکارمندان کمیسیون مستقل انتخابات از مکتب متوسطه چرخ آب واقع در شرق شهر نیز می باشد– وتعداد زخمیان۳۹ نفر گفته شده است. ساعت ۱۱:۰۰ صبح زمانی که بر تعداد نیروهای امنیتی افزوده شد، شلیک گلوله درکندزکاهش یافته وکاندیدان نیز با فراهم نمودن ترانسپورت تلاش نمودند تا مردم را برای رفتن پای صندوق های رای به بیرون آمدن از خانه های شان تشویق نمایند. با وجود این گزارش شده است که تعداد زیادی ازمردم هنوزهم هراس داشت که رای بدهند و شاهراه کندز- تخارمسدود ماند. به اساس گزارش فرانس پرس در کابل دست کم۳۰ نفر به شفاخانه تروما که توسط موسسه ایتالیایی راه اندازی شده است، برده شده است که در میان آنها جسد یک کودک نیز بوده است. مقامات صحی افغانستان می گویند حد اقل ۳نفرکشته و ۳۰نفر زخمی شده اند.

پرتاب راکت های طالبان همچنان بر لشکرگاه (هلمند)  نیزگزارش شد. در پکتیا تا ظهر، یکنفر زخمی گردیده است. وسایل انفجاری که عمدتاً در کابل مورد استفاده قرار گرفته بیشتر برای ارعاب رای دهندگان بوده تا آسیب زدن به آنها. رسانه های افغانستان درمورد اتفاقات امنیتی سکوت اختیارنمودند. به صورت احتمالی یک توافق نانوشته میان بعضی از رسانه های کلیدی صورت گرفته که تا ظهر هیچ حادثه امنیتی را گزارش نه نمایند.

پایتخت تا ساعت ۱۲:۳۰ بعد از ظهر ده انفجار کوچک واصابت یک راکت درمنطقه گولایی خیرخانه واقع در شمال شهر، را تجربه نمود. واین انفجار در جنوب شرق منطقه ارزان قیمت (ناحیه۱۲) در روبروی یک لیسه مرکز رای دهی و در مرکز رای دهی واقع لیسه عالی بی بی سارا، (ناحیه۱۵) رخ داده است. دو ماین در بیرون از مکتب ذبیح الله عصمتی واقع در رحمان مینه، جنوب شرق کابل (ناحیه۸) انفجار نموده و مرکز موقتاً تخلیه گردید. انفجاری در قلعه شهاده (ناحیه ۶) روبروی مسجد احمدی همچنان باعث تخلیه و مسدود شدن مرکزشد. هیچ تلفاتی از کابل گزارش نگردیده است. راای دهندگان در جنوب شرق کابل گفتند که حضور پولیس و نیروهای امنیت ملی چشمگیربود در حالی که گزارش هایی از مناطق هزاره-نشین در غرب می گوید نیروی پولیس به ندرت در محل حضور داشتند. درهرات، مانند دیگر شهرها تدابیر شدید امنیتی برقراربود. در داخل شهر و سرک های منتهی به شهر ازدحام ترافیکی کم بوده است. سرک های منتهی به مقام ولایت بصورت عموم به روی شهروندان مسدود گردیده بود. در ولسوالی های تحت مناقشه اوبه و پشتون زرغون، رای دهندگان در مناطق مصئون تر ظاهرشدند. دراوبه، مرد جوانی که خانمش را که کارمند کمیسیون انتخابات است همراهی می نمود، گفته“رقم خوبی” از مردم در حدود ده مرکز رای که درمناطق امن ولسوالی قرار دارد، آرای خود را استعمال نمودند، خصوصاً آنهائیکه نزدیک به مرکزولسوالی بود وباش دارند. مشکلاتی که او بیان نمود مربوط به سه مرکز باقی مانده این ولسوالی بود. طالبان با پخش شب نامه به مردم هشدار دادند کسانیکه در انتخابات سهم بگیرند یا برای کمیسیون کار نمایند، از سوی این گروه کشته و یا هم ناخن هایشان قطع خواهدگردید. بنابر اظهارات یکی از کارمندان کمیسیون انتخابات در ولسوالی پشتون زرغون “صف هایی از مردان و زنان تشکیل گردیده و مردم رای میدهند. طبق برآورد وی با بازشدن۷۰فیصد مراکز رای دهی در این ولسوالی، مشارکت مردم خوب بوده است. مراکز رای دهی بطور معمول فعالیت نموده و مردم هنوز هم به صورت گروهی از قریه جات به نزدیکترین مرکز رای دهی برای رای دادن می آیند. امروز بعد از ظهر، حضور مردم در مراکز کم تر بود. در تخار رای دهی به دلیل مشارکت پر رنگتر زنان  در مقایسه با مردان، جالب تر بود. کارمندان کمیسیون انتخابات و رای دهندگان حالا با دستگاه های بایومتریک آشنایی بهتری دارند و میتوانند به سرعت آنها را بکاراندازند.  در دو مرکز رایدهی، سه دقیقه زمان میبرد تا رای دهنده بتواند رای خود را به صندوق بریزد.

مرکز شهر تالقان آرام وگشت وگذار مردم محدود بود. نیروهای امنیت ملی در ورودی شهر پوسته های تلاشی ایجاد نموده است. همچنان اردوی ملی در اطراف شهر مستقرگردیده و پولیس در داخل شهر امنیت مراکز را به عهده دارد، هر رای دهنده تلاشی می شود. تمامی موترهایی که قصد ورود به شهر را دارند توسط نیروهای امنیت ملی واردوی ملی بازرسی می شوند. طالبان، ساعت یازده قبل از ظهر خط برق را تخریب نموده که در نتیجه بخشی از شهرتالقان بدون برق مانده است. مقامات امنیتی درگیری در نزدیکی مراکز ولسوالی دشت قلعه و خواجه بهاوالدین، را تائید می نماید. این مشخص نیست که دراین مناطق پروسه رای دهی کاملاً متوقف گردیده است یا خیر. شاهراه تالقان-دشت قلعه به دلیل جنگ مسدود میباشد. شهر کندر از زمانی که طالبان پایه برق را تخریب نموده، برق ندارد. وهمچنان شاهراه کندز-تخار را از دو روز بدینسو مسدود نموده اند. شلیک های دوامدار و مکرر طالبان در صبح باعث کاهش مشارکت مردم گردید. با گماشته شدن تعداد بیشتر نیروهای امنیتی و فراهم نمودن وسایل نقلیه جهت انتقال رای دهندگان به مراکز رای دهی توسط کاندیدان، مشارکت مردم در حال افزایش است.

یک آله کوچک انفجاری در لیسه عالی تیره ، بیرون از گردیز، مرکز پکتیا از اوایل صبح، جابجا گردیده بود که خنثی شد. مشارکت مردم در شهرخوب بود. تنها سه مرکز رای دهی، در ساحه مکرب خیل، لیسه باتور و لیسه حبیب الله زومتی، در مرکز ولسوالی زرمت باز گردیده است. تمامی مراکز دیگر مسدود می باشد و طالبان مسلح در مقابل آنها ایستاده و مواد انتخاباتی را نمی توان فرستاد. یک راکت در بازارنزدیک به تعمیر مرکز ولسوالی اصابت نموده و یک نفر را زخمی نموداست. درپکتیکا، جنگ جویان طالب راکت هایی را بالای منطقه جهادمینه درحدود ۱۵ کیلومتری شمال شهر شرنه، وهمچنان ولسوالی های ارگون، سرروضه، متاخان، و سروبی شلیک نمودند. هیچ تلفاتی گزارش نشده است. براساس اظهارات حمیدالله عمرخیل معاون قوماندان امنیه۲۰۰۰پولیس توظیف گردیده است تا امنیت انتخابات را تامین نمایند. آنها به کسی اجازه نمیدهند درشهرازموترسایکل استفاده نمایند، اما استفاده از موتر مجاز است. درولایت میدان وردک، هیچ رای دهی در مرکز ولسوالی سیدآباد و شیخ آباد صورت نگرفته است. در نزدیکی های سیدآباد، در تنگی دوآب، طالبان پوسته تلاشی ایجاد نموده و مردم را اجازه نمیدهند به بازار آمده رای دهند. در شیخ آباد، بعد از بازدید یک کاندید محلی یک روز قبل از انتخابات، جنگ جویان طالب در محل حضور یافتند و شروع به شلیک های هوائی نمودند. صبح امروز، بازار خالی و تمامی دکاکین بسته است  و هیچ رای دهی انجام نمی شود. دوتن از کارمندان کمیسیون انتخابات و پولیس بعد از حضور یافتن، امروز صبح محل را ترک نمودند. همچنان در ولسوالی چک پس ازهشدار طالبان به مردم هیچ رای دهی صورت نگرفت.

وضعیت مشابهی از منابع محلی در ولسوالی محمدآغه ولایت لوگر گزارش شده است. آنجا  نیزطالبان کسی را اجازه ورود به بازار نداده ورای دهی هم صورت نگرفته است. مردم محل عکس های حضور طالبان در محل با وسایل جنگی و سوار برموترسایکل را ارسال نموده اند. در لیسه عالی قریه زاهد آباد نزدیک محمدآغه، رای دهندگان ساعت ۹:۳۰ صبح پای صندوق ها رفتند تا رای خود را استعمال نمایند، اما سراغی ازکارمندان کمیسیون انتخابات، برگه های رایدهی، فهرست رای دهندگان ودستگاه های بایومتریک نبود و رای دهندگان دوباره محل را ترک نمودند. منابع محلی در ولسوالی تاله و برفک ولایت بغلان گفته اند که هیچ مرکز رای دهی باز نگردیده و صندوق های رای دهی به مهمان خانه یکی از وکلای برحال تحویل داده شده است.

نتایج انتخابات پارلمانی 1397

کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، پس از گذشت نزدیک به هفت ماه از انتخابات پارلمانی افغانستان، اعلام نتایج نهایی این انتخابات را تکمیل کرد. در هفت ماه بعد از انتخابات به گونه تدریجی نخست فهرست ابتدایی برندگان این انتخابات و بعدا فهرست نهایی نمایندگان دور هفدهم مجلس نمایندگان اعلام شده بود. محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان پیش از تکمیل این روند، روز ششم ثور 1398 مجلس نمایندگان را در غیاب نمایندگان شش حوزه انتخاباتی افتتاح کرد. نتایج نهایی انتخابات پارلمانی ولایات میدان وردک، قندوز، بغلان و کوچی‌ها همان روز و نتایج انتخابات ولایت پکتیا بعدتر اعلام شد و نتایج یگانه ولایت باقیمانده، ولایت کابل در اخیر منتشر شد. اعلام نتایج انتخابات ولایت کابل در حالی صورت گرفت که نخستین جلسه دور هفدهم مجلس به دنبال تجمع اعتراضی نامزدهای کابل و هوادارانشان مختل شد. قرار بود که در این جلسه نمایندگان کامیاب شده هیأت اداری خود را انتخاب کنند. محمد اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در مراسم اعلام نتایج انتخابات در هفت ماه را یک “فاجعه” خواند و از نمایندگان خواست با تصویب تعدیلات انجام شده در قانون انتخابات از همچو فجایع در آینده جلوگیری کرده و اعتبار انتخابات را نزد مردم دوباره احیا کنند. او همچنین تاکید کرد که حکومت در انتخابات پارلمانی بی‌طرفی خود را حفظ کرد اما مشکلات به دلیل بی‌کفایتی دو کمیسیون انتخاباتی به میان آمد. دوره قبلی مجلس نمایندگان افغانستان بر اساس قانون باید در سال ۱۳۹۴ ختم می‌شد، ولی حکومت وحدت ملی در زمان تعیین شده قادر به برگزاری انتخابات نشد و مدت کار پارلمان دوره شانزدهم از پنج سال به هشت سال افزایش یافت. انتخابات مجلس نمایندگان افغانستان درمیزان سال 1397  در ۳۳ ولایت افغانستان برگزار شده بود. انتخابات پارلمانی ولایت غزنی نیز به دلیل اختلافات سیاسی بر سر حوزه‌بندی در این ولایت برگزار نشد و قرار شد تا برگزاری این انتخابات، نمایندگان پیشین غزنی به کارشان ادامه دهند. افتتاح مجلس ناتکمیل دور هفدهم پارلمان به دلیل اشتراک نمایندگان جدید در لویه جرگه مشورتی صلح، پیش از وقت صورت گرفت. انتخابات پارلمانی سال گذشته افغانستان با ادعاهای فراوان در مورد تقلب‌ همراه بود. نتایج این انتخابات براساس تقویم انتخاباتی اعلام نشد و ماه‌ها به طول انجامید. بی‌نظمی و ادعاهای تقلب سبب شد ریاست جمهوری افغانستان تمام اعضای دو کمیسیون انتخاباتی را برطرف و ممنوع الخروج کند و آنها را به دادستانی افغانستان معرفی کند. روند بررسی نتایج این انتخابات را اعضای جدید کمیسیون‌های انتخاباتی تکمیل کرد.

اعتراضات کاندیداهای معترض انتخابات پارلمانی 1397

نامزدان معترض انتخابات پارلمانی 1397 ولایت کابل، نشست ها و کنفرانس خبری در حضور رسانه ها، مطبوعات و صدها تن از شهروندان کابل  اعتراض شان از فعالیت کمسیون انتخابات در روند انتخابات پارلمانی 28 و 29 میزان سال 1397 را بیان داشتند و همینطور به اعتراضات خیابانی، بستن دروازه کمیسیون و سرک­ها دست زدند.

در نشست های خبری آنها، صدها تن از نامزدان معترض، 10 نوع تقلب سازماندهی شده را به باور خودشان که در روزهای اول انتخابات 28 و29 میزان سال 1397 صورت گرفته بود توضیحات دادند. در انتخابات شورای ملی 1397 در سطح کابل 559 مرکز رأی دهی انتخابات تعیین گردیده بود که این مراکز به 3341 محل رآی دهی تقسیم گردیده اما ازین محلات ذکر شده رآی دهی، تنها به تعداد 2447 محل درج سیستم و دیتابس انتخابات گردیده است. از میان 2447 محل رآی دهی به تعداد 250 محل بدون مشخصات، 150 محل تکراری و به تعداد 894 محل رآی دهی کاملآ مفقود و لا درک می باشد. کاندیداهای خواستار شفافیت در مورد محلات مفقود شده از کمیشنران کمیسیون های انتخاباتی خواست تا در روند اعلان نتایج انتخابات اصل قانونمندی و بی طرفی را رعایت نمایند.

نامزدان معترض یک قطعنامه 8 ماده ی را نیز به خوانش گرفتن که در آن روی موارد زیر تآکید صورت گرفته بود:

1. تقلبات گسترده٬ سازمان یافته٬ نقض صریح قانون انتخابات٬ جرایم انتخاباتی منجانب مسؤلین و برگزار کننده گان انتخابات قید و قلم روز گردیده است.
2. بر وفق قوانین نافذه به ویژه قانون انتخابات٬ ما کاندیدای مجلس نمایندگان کابل (عدالت خواهان کابل) دریافت حقایق موضوع و روشن شدن صورت مسئله از جانب کمیسیون های انتخابات در جلسات و گرده‎مایی های مردم سالار در چار چوب قوانین نافده گردیده ایم.
3. ابطال انتخابات کابل بر وفق فیصله کمیسیون شکایات انتخابات با در نظرداشت نمودار چالش های روز ۲۸ و ۲۹ سال ۱۳۹۷ اصل زرین دموکراسی دانسته و از آن حمایت می نمایم.
4. مایان عدالت خواهان کابل منحیث قلب محرک افغانستان از داعیه بر حق کاندیدان متضرر ولایات حمایت و پشتیبانی همه جانبه می نماییم.
5. با توضیحات فوق الذکر یکبار دیگر از متصدیان امور کشوری، انتخاباتی، جامعه جهانی،٬ نهادهای حمایت از مردم سالاری، دستگاه های نظارتی انتخاباتی خواهان تحقق قطعی فیصله قبلی کمیسیون شکایات انتخاباتی مبنی بر ابطال انتخابات کابل طبق هدایت ماده ۹۳ قانون انتخابات بوده و آنرا برگشت ناپذیر می داند.
6.  از هم‎شهریان کابل به گونه ای صاءیب میخواهیم که در صورت عدم تمکین به خواسته های مشروع و قانون محور عدالت خواهان؛ در صورت لزوم به حالت آماده باش و مارش جهت حرکت های جدی و سراسرئ مردمی باشند.
7. کودتای قانون شکنی که از جانب معاونیت دوم ریاست جمهوری مبنی بر عدم ابطال انتخابات کابل صورت گرفته برای ما عدالت خواهان کابل به هیچ صورت قابل قبول نبوده و نخواهد بود.
8. هرگاه دست اندر کاران امور به تقاضای قانونی و برحق ما توجه نه نمایند مسؤولیت و عواقب آینده آن بدوش ما نه، بل بدوش حکومت و کمیسیون‎های مربوطه میباشد. 

رسانه ها

بعد از سقوط حکومت طالبان، تعداد قابل توجه رسانه های تصویری و چاپی در کشور پا به عرصه وجود و فعالیت گذاشتند که این تعداد بیشتر از 100 رادیو، ‌صدها روزنامه و بیشتر از 30 شبکه تلویزیونی می باشد که هرکدام به نحوی برنامه های خاص خود را پخش و نشر می نمایند. بدون شک، رسانه ها در پخش و نشر اخبار انتخاباتی،‌ افزایش آگاهی عامه از انتخابات و معرفی کاندیدان وبرنامه های آنان برای مردم نقش قابل توجه و برازنده ای را ایفا کرده اند که این مهم از جمله عوامل افزایش میزان مشارکت مردم در انتخابات گذشته دانسته می شود. تفاوت دیدگاه و پرداختن به مسائل سیاسی و انتخاباتی از زوایای مختلف توسط رسانه ها،‌ در تحلیل وبررسی و نقد افکار و اندیشه ها و برنامه های مختلف در شکل دهی و رشد اطلاعات جمعی در مورد انتخابات کمک کرده است. رسانه ها دیدگاه احزاب، گروه ها و جناح های مختلف را پخش و بررسی می کنند که این عامل نمونه بارز از یک نظام و روش دموکراتیک بوده و زمینه مشارکت همگانی را فراهم می سازد. ولی تعادل و تناسب در پخش نشر برنامه های تمامی کاندیدان استوار بر اصول و قواعد رسانه ای از سوی رسانه از مواردی است که رسانه ها ملزم به درنظرگیری و توجه جدی به آن هستند که این مهم توسط رسانه های زیادی به درستی در دور اول انتخابات در نظر گرفته نشده است. ADDO امیدوار است که در آینده،‌ کمیسیون نظارت از عملکرد رسانه ها در بررسی این تخطی ها جدی تر عمل کرده و تنها به جریمه های نقدی بعد از اجرای کار بسنده نکرده بلکه جلو واقعه را قبل از وقوع و یا هم در جریان آن بگیرد.

رسیدگی به شکایات

چندین ماه پس از برگزاری انتخابات پارلمانی، کمیسیون انتخابات نتوانست که نتایج ابتدایی آرای انتخابات تمام ولایات را اعلام کند. تقلب گسترده، مشکلات عملیاتی و دو دسته‌گی میان کمیسیون‌های انتخاباتی از مهم‌ترین عواملِ تاخیر در اعلام نتایج انتخابات پارلمانی گفته شد. هرچند مسئولان کمیسیون انتخابات نیز پذیرفته اند که انتخابات پارلمانی ۲۸ و ۲۹ میزان با مشکلات فراوان مواجه بوده است، اما تاکید می‌کنند که در حد توان برای برگزاری  یک انتخابات قابل قبول تلاش کرده اند. تاخیر در اعلام نتایج انتخابات پارلمانی، سبب واکنش‌های زیادی شد.

و من الله توفیق